Przepisy tej ustawy, ograniczające monopol uprawnionych autorów w zakresie stworzonych przez nich utworów, nie powinny być jednak co do zasady odnoszone do korzystania ze stanowiących utwory w rozumieniu prawa autorskiego programy komputerowe, a to z następujących przyczyn.

Po pierwsze niektóre przepisy, regulujące dozwolony użytek, nie mogą do programów komputerowych znaleźć zastosowania, ponieważ dotyczą one utworów wyraźnie innych niż programy komputerowe. Art. 32 tej ustawy dotyczy np. tylko utworów plastycznych, natomiast art. 31 normuje sytuację utworów wykonywanych podczas publicznych imprez, czyli przede wszystkim utworów słownych i muzycznych.

Po drugie pamiętać należy o tym, że programy komputerowe w przepisach prawa autorskiego mają szczególną regulację, która ma pierwszeństwo przez ogólnymi zasadami prawa autorskiego, czyli także ogólnymi zasadami dozwolonego użytku. Ta szczególna regulacja zawarta jest w rozdziale 7 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W omawianym kontekście istotny jest w szczególności art. 77 tej ustawy, zgodnie z którym do programów komputerowych nie stosuje się m.in. części przepisów regulujących licencji ustawowe z zakresu dozwolonego użytku czyli przepisów art. 23, art. 23¹, art. 27, art. 28, art. 30 i art. 33¹-335.

Dla korzystania z programów komputerowych istotne jest w szczególności wyłączenie stosowania do nich art. 23¹ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przepis ten stanowi bowiem, że nie wymaga zezwolenia twórcy przejściowe lub incydentalne zwielokrotnianie utworów, niemające samodzielnego znaczenia gospodarczego, a stanowiące integralną i podstawową część procesu technologicznego oraz mające na celu wyłącznie umożliwienie:

1. przekazu utworu w systemie teleinformatycznym pomiędzy osobami trzecimi przez pośrednika lub
2. zgodnego z prawem korzystania z utworu.

To wyłączenie związane jest z faktem, że do programów komputerowych nie można także stosować art. 23 powyższej ustawy, który stanowi podstawę dozwolonego użytku osobistego (prywatnego), czyli użytku realizowanego na własne osobiste potrzeby przez każdą z osób. Nawet zatem jeśli program komputerowy został legalnie rozpowszechniony, np. wydany na płytach CD, wprowadzonych do legalnego obrotu, nie oznacza to, że osoba zainteresowana skorzystaniem z tego programu może bez wykupienia odpowiedniej licencji od producenta programu zainstalować sobie ten program w swoim domowym komputerze. Instalacja taka będzie działaniem bezprawnym stanowiącym naruszenie praw autorskich producenta programu. Użytkownicy zainteresowani korzystaniem z programów komputerowych nie mogą wobec tego powoływać się na ustawową licencję w zakresie dozwolonego użytku osobistego, wynikającą z treści art. 23 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Czasami zdarza się, że niektóre programy komputerowe udostępniane są przez ich producentów do nieodpłatnego korzystania przez zainteresowane osoby. Użytkownik, który chce z takiego programu skorzystać, powinien jednak upewnić się, czy rzeczywiście decyzja o powszechnym nieodpłatnym dostępie do programu została podjęta przez producenta. Zdarza się bowiem, że część programów dostępna jest w Internecie, ale tylko dlatego, że zostały tam wprowadzone przez inne osoby niż producenci programów, bez wiedzy i zgody tych ostatnich. Zatem to, że program jest dostępny w Internecie, nie oznacza jeszcze, że został tam wprowadzony przez podmiot uprawniony. Legalne rozpowszechnienie utworu w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych określone jest (w art. 6 ust. 1 pkt 3) jako publiczne udostępnienie utworu za zezwoleniem twórcy. Program komputerowy, który został rozpowszechniony bez zezwolenia jego twórcy (producenta) np. w Internecie, nie może być w związku  tym uznany za program legalnie rozpowszechniony.

Dozwolone korzystanie z programów komputerowych przez ich legalnych użytkowników zostało w sposób szczególny uregulowane w art. 75 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przepis ten przewiduje, że jeżeli umowa nie stanowi inaczej, czynności wymienione w art. 74 ust. 4 pkt 1 i 2 nie wymagają zgody uprawnionego, jeżeli są niezbędne do korzystania z programu komputerowego zgodnie z jego przeznaczeniem, w tym do poprawiania błędów przez osobę, która legalnie weszła w jego posiadanie.

Czynności, wymienione w art. 74 ust. 4 pkt 1 i 2 to:

1. trwałe lub czasowe zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części, jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie, jednakże w zakresie, w którym dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te wymagają zgody uprawnionego;
2. tłumaczenie, przystosowywanie, zmiany układu lub jakiekolwiek inne zmiany w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała.

Natomiast art. 75 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, że nie wymaga zezwolenia uprawnionego:

1. sporządzenie kopii zapasowej, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu komputerowego. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, kopia ta nie może być używana równocześnie z programem komputerowym;
2. obserwowanie, badanie i testowanie funkcjonowania programu komputerowego w celu poznania jego idei i zasad przez osobę posiadającą prawo korzystania z egzemplarza programu komputerowego, jeżeli, będąc do tych czynności upoważniona, dokonuje ona tego w trakcie wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania lub przechowywania programu komputerowego;
3. zwielokrotnianie kodu lub tłumaczenie jego formy w rozumieniu art. 74 ust. 4 pkt 1 i 2, jeżeli jest to niezbędne do uzyskania informacji koniecznych do osiągnięcia współdziałania niezależnie stworzonego programu komputerowego z innymi programami komputerowymi, o ile zostaną spełnione następujące warunki:
   
   • czynności te dokonywane są przez licencjobiorcę lub inną osobę uprawnioną do korzystania z egzemplarza programu komputerowego bądź przez inną osobę działającą na ich rzecz,
   • informacje niezbędne do osiągnięcia współdziałania nie były uprzednio łatwo dostępne dla osób, o których mowa pod lit. a,
   • czynności te odnoszą się do tych części oryginalnego programu komputerowego, które są niezbędne do osiągnięcia współdziałania.

W praktyce użytkownik programu, który wszedł legalnie w jego posiadanie, ma zatem bardzo ograniczoną możliwość korzystania z programu z powołaniem się na powyższe przepisy – poza zakresem dopuszczonym przez producenta w umowie licencyjnej, który często sprowadza się do możliwości zainstalowania przez użytkownika programu na swoim własnym komputerze w celu skorzystania z niego zgodnie z jego przeznaczeniem.

Powyższe wyjątki dozwolonego korzystania z programu mają bowiem albo bardzo techniczny charakter, wymagający od użytkownika dużych umiejętności informatycznych (por. art. 75 ust. 2 pkt 2 i 3 powyższej ustawy), albo też obwarowane są warunkami, bez spełnienia których powoływanie się przez użytkownika na licencję ustawową byłoby ustawowo nieuzasadnione.

Opisane wyjątki, uwzględniające interesy legalnych użytkowników programów komputerowych, nie odnoszą się w żadnym wypadku do rozpowszechniania programu, stanowiącego jeden z zakresów majątkowych praw autorskich do programu komputerowego (por. art. 74 ust. 4 pkt 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Legalny użytkownik programu komputerowego nie może zatem bez zgody producenta w żadnym przypadku umożliwiać korzystania z programu przez inne osoby, np. tworząc pirackie kopie programu, w celu ich udostępniania swoim znajomym lub innym osobom, zainteresowanym taką nielegalną eksploatacją programu.