Problematyczna kwestia dotyczy rozliczania kosztów mobilizacji specjalistycznego sprzętu budowlanego w sytuacji, gdy ma on być zastosowany tylko do wykonania małego zakresu prac wynikającego z robót dodatkowych niebędących przedmiotem zamówienia publicznego.

Przypominamy, że w publikacji SEKOCENBUD Informacja o stawkach robocizny kosztorysowej oraz cenach pracy sprzętu budowlanego IRS w Części III Ceny pracy i najmu sprzętu budowlanego w Dziale A i B publikujemy średnie krajowe ceny pracy sprzętu uwzględniające uśrednione koszty jednorazowe, odniesione do jednej maszynogodziny. Jednak przy niezakontraktowanych, nieplanowanych robotach dodatkowych o małym zakresie koszty jednorazowe mogą być znacznie wyższe od kosztu najmu sprzętu budowlanego. W skrajnych przypadkach będą nawet przekraczać całkowity koszt wykonania robót dodatkowych niebędących przedmiotem zamówienia publicznego wyliczony przy zastosowaniu standardowego podejścia, czyli z uwzględnieniem kosztów jednorazowych uśrednionych w cenie pracy jednostki sprzętowej.

W powyższej sytuacji uzasadnione jest wykonanie kalkulacji indywidualnej kosztów jednorazowych sprzętu budowlanego.

Przykład:
Załóżmy, że w ramach robót dodatkowych, nieujętych w przedmiocie zamówienia, konieczne jest odtworzenie nawierzchni bitumicznej z wykorzystaniem rozkładarki mas bitumicznych.
Do wykonania jest 31,50 m² nawierzchni drogowej (ilość ustalona na podstawie rzeczywistego zakresu prac) o następującej konstrukcji: warstwa wiążąca z betonu asfaltowego 8 cm i warstwa ścieralna 4 cm. Poniżej prezentujemy kalkulacje kosztów odtworzenia nawierzchni sporządzone w dwóch wariantach.

W obydwu wariantach kalkulacyjnych przyjęty został poziom cen czynników produkcji (RMS) i wskaźników narzutów z 3 kwartału 2023 roku. W pierwszym wariancie do kalkulacji kosztów wykonania warstw bitumicznych przyjęta została cena pracy (cena najmu + uśrednione koszty jednorazowe odniesione do 1-mg) rozkładarki mas bitumicznych. Natomiast w drugim przypadku przyjęto cenę najmu rozkładarki mas bitumicznych oraz indywidualnie wyliczone koszty jednorazowe powyższej jednostki sprzętowej, przy założeniu transportu sprzętu zestawem niskopodwoziowym z bazy sprzętowej oddalonej o 50 km od budowy. Dla uproszczenia założyliśmy, że pozostałe jednostki (walce, samochód samowyładowczy, ciągnik kołowy, skrapiarka do bitumu) nie wymagały pozaplanowego transportu z odległej bazy sprzętowej jedynie dla wykonania robót dodatkowych niebędących przedmiotem zamówienia, więc koszty jednorazowe tych jednostek sprzętowych zostały uwzględnione w cenach pracy.

Do skalkulowania kosztów jednorazowych przyjęliśmy publikowane pozycje cenowe z Informacji o stawkach robocizny kosztorysowej oraz cenach pracy sprzętu budowlanego IRS z Działu D. - Koszty jednorazowe sprzętu budowlanego.

Dział D obejmuje koszty jednorazowe wybranych jednostek sprzętowych określone dla zdefiniowanych parametrów, które mogą posłużyć do indywidualnego wyliczenia tych kosztów dla konkretnych warunków organizacyjno-technicznych danej budowy. Prezentujemy dwa warianty transportu jednostek sprzętowych (przejazd napędem własnym lub przewóz) na plac budowy. Dla sprzętu budowlanego, który nie ma możliwości przejazdu z bazy sprzętowej na plac budowy z wykorzystaniem napędu własnego wprowadziliśmy, zróżnicowane w zależności od wagi przewożonego sprzętu, pozycje podstawowe za pierwsze 5 km przewozu oraz dodatki za każdy następny 1 km. Koszty przewozu jednostek sprzętowych obejmują powrót zestawu transportowego do bazy sprzętowej.

Zestawienie wynikowe kosztów odtworzenia nawierzchni bitumicznej dla dwóch wariantów kalkulacyjnych wykonania roboty, zróżnicowanych ze względu na sposób wyliczenia kosztów jednorazowych dla rozkładarki mas bitumicznych, zawiera tabela zamieszczona poniżej:

Po przeanalizowaniu kalkulacji możemy stwierdzić:

• Koszt odtworzenia nawierzchni wyliczony przy uwzględnieniu ujętych w jednostkowej cenie pracy rozkładarki mas bitumicznych uśrednionych kosztów jednorazowych (Wariant 1) jest prawie dwa razy niższy od kosztu odtworzenia nawierzchni określonego przy zastosowaniu indywidualnego podejścia do kosztów jednorazowych rozkładarki mas bitumicznych (Wariant 2).
• W wariancie 1 suma kosztów jednorazowych (z narzutami) dla rozkładarki mas bitumicznych wynosi 36,85 PLN. Tak niska wartość kosztów jednorazowych jest efektem bardzo małego zakresu robót (31,5 m² nawierzchni).

• Koszty jednorazowe dla rozkładarki kalkulowane indywidualnie na bazie cen zawartych w Dziale D IRS znacznie różnią się od sumy uśrednionych kosztów jednorazowych wynikających z ceny pracy rozkładarki.
• W analizowanym przykładzie (dla 31,5 m² nawierzchni) indywidualnie skalkulowane koszty jednorazowe dla rozkładarki są praktycznie równe kosztowi odtworzenia nawierzchni skalkulowanemu przy uwzględnieniu ceny najmu rozkładarki.

Mając na uwadze powyższe w przypadku, gdy warunki organizacyjno-techniczne dotyczące m.in. odległości dowozu, dojazdu, załadunku i wyładunku sprzętu na środki transportowe oraz montażu i demontażu sprzętu na placu budowy odbiegają od przeciętnych, koszty jednorazowe jednostek sprzętowych można (a właściwie powinno się) wyliczyć wg kalkulacji indywidualnej.