Definicje

Zależnie od usytuowania komin może być wbudowany (wewnątrz domu) lub zewnętrzny - przyścienny albo wolnostojący. Komin może być jednokanałowy np. tylko odprowadzający spaliny z kotła lub wielokanałowy, grupujący kanały o różnym przeznaczeniu

Kanał (przewód )kominowy - jest to obudowany otwór o przekroju okrągłym, kwadratowym lub prostokątnym przebiegający wewnątrz komina. Zależnie od przeznaczenia kanały dzielone są na

- dymowe podłączone do palenisk na paliwa stałe (kotły węglowe, kominki),

- spalinowe współpracujące z urządzeniami gazowymi, olejowymi a także wyciągami nadkuchennymi

- wentylacyjne służące do odprowadzenia zużytego powietrza z pomieszczeń

- lub inne (np. napowietrzające).

Ciąg kominowy - w uproszczeniu jest to różnica ciśnienia powietrza na wlocie i wylocie do kanału kominowego wywołana różnicą temperatury, oddziaływaniem wiatru (ciąg naturalny) lub wymuszona przez wentylator. Prawidłowy ciąg zależy m. in. od wysokości i przekroju kanału kominowego, temperatury spalin, gładkości wewnętrznej powierzchni kanału, usytuowania i zakończenia wylotu ponad dachem.

Wyczystka - otwór (zamykany szczelnie) w kanale kominowym usytuowany poniżej miejsca podłączenia kotła lub kominka, umożliwia okresowe usuwanie nagromadzonych zanieczyszczeń i kontrole drożności kanału. Zbieracz kondensatu - naczynie umieszczone na dole kanału spalinowego, w którym zbiera się ciecz powstająca w wyniku wykroplenia się pary wodnej zawartej w spalinach. Nakrywa – popularnie nazywana czapą stanowi  zwieńczenia komina, chroniące jego konstrukcje przed opadami.

Nasadki kominowe - elementy montowane na wylocie kanałów, których zadaniem jest poprawa i stabilizacja ciągu kominowego a także ochrona wnętrza kanałów przed opadami.

Jaki komin

Przy wyborze rodzaju komina należy  brać pod uwagę kilka czynników istotnych dla prawidłowej i bezawaryjnej jego  eksploatacji, jak i wpływ na koszt  jego budowy. Decydujące znaczenie ma rozmieszczenie podłączanych do niego urządzeń, określające jego lokalizację oraz  rodzaj kotła i spalanego w nim paliwa. Lokalizacja komina powinna  zapewniać możliwość grupowania umieszczanych w nim kanałów, unikania ewentualnych problemów z przejściem przez stropy i  konieczności dodatkowego ocieplenia, gdy umieszczony jest w ścianie zewnętrznej oraz zminimalizowania  wymaganej wysokości wyprowadzenia ponad dach budynku.  Przy pojedynczych kanałach, z reguły stawiane są kominy z elementów prefabrykowanych, natomiast przy większej ich  liczbie można zdecydować o postawieniu komina murowanego. Zależnie od  rodzaju kotła,  przepisy nakładają obowiązek spełnienia określonych wymagań dotyczących właściwości i wymiarów kanałów kominowych. Szczególnie istotne jest zapewnienie odporności korozyjnej kanałów spalinowych odprowadzających spaliny z kotłów olejowych i gazowych. Dlatego przy odprowadzaniu spalin z tych urządzeń kanały kominowe wykonywane są z kwasoodpornej stali lub ceramiki. Przekroje kanałów kominowych muszą być dostosowane też do mocy urządzeń grzewczych, dlatego już na etapie doboru komina należy  ustalić jaki konkretny typ/model kotła będzie z nim współpracował. Pozwoli to także na dopasowanie wysokości umieszczenia wlotu do kanału kominowego, sposobu doprowadzenia powietrza potrzebnego do spalania czy miejsca odprowadzenia skroplin.

Przy porównaniu kosztów wykonania kominów w różnych wariantach należy uwzględnić  nie tylko nakłady na materiały, robociznę samej konstrukcji komina, ale i  wykończenie jego powierzchni wewnątrz budynku jak i ponad dachem. . Trzeba także brać pod uwagę koszty innych robót dostosowujących konstrukcję domu do  konkretnego rodzaju komina (np. fundamentowanie, modyfikację konstrukcji stropowej, izolację termiczną).

Kominy murowane

Na takie rozwiązanie warto zdecydować się  wtedy, gdy można zgrupować liczne kanały dymowe, spalinowe czy wentylacyjne i poprowadzić je w jednym kominie. Trzeba jednak pamiętać, że w kanałach spalinowych konieczne będzie umieszczenie wkładów kominowych,  co podwyższy koszty jego  budowy. Budowa komina murowanego jest pracochłonna i powinna być prowadzona równocześnie ze wznoszeniem ścian domu. Z reguły kominy murowane są „wbudowane” w ściany nośne i powinny być z nimi połączone. Kominy te stawiane są z dobrze wypalonej cegły ceramicznej pełnej klasy przynajmniej 15 MPa murowanej na zaprawie cementowej i muszą  opierać się na stabilnym fundamencie odizolowanym od gruntu warstwą papy.  Wszystkie spoiny powinny być dokładnie wypełnione, a wewnątrz kanałów nie mogą pozostawać nawisy zaprawy.  Jeśli w kominie będzie montowany wkład kominowy należy  kolejne odcinki rur łączyć w miarę podwyższania się komina, a wokół wkładu powinien pozostawać pewien luz umożliwiający jego swobodną rozszerzalność cieplną.

Kominy prefabrykowane ceramiczne

Ten rodzaj kominów powoli staje się standardem wykorzystywanym przy budowie nowych domów. Łatwy montaż, możliwość wyboru wariantu dostosowanego do dowolnego rodzaju współpracującego z nim urządzenia grzewczego  sprawiają, że coraz częściej zastępują one tradycyjne kominy ceglane.

Kominy te składają się z wewnętrznych kwasoodpornych odcinków rur wykonanych z kamionki lub ceramiki szamotowej, łączonych specjalną zaprawą . Zewnętrzną obudowę stanowią najczęściej pustaki keramzytobetonowe murowane na  zaprawę cementową. Zależnie od wersji między obudową a rurą wewnętrzną może być układana warstwa ocieplenia z wełny mineralnej lub utworzona pustka powietrzna, pozwalająca na  doprowadzenie powietrza potrzebnego do spalania paliwa w kotle. Zależnie od cech materiału z jakiego wykonana jest rura wewnętrzna,  kominy te mogą współpracować z kotłami gazowymi z otwartą lub  zamkniętą komorą spalania,  olejowymi lub na paliwo stałe. Producenci systemów prefabrykowanych kominów ceramicznych oferują z reguły kompletne zestawy dostosowane do określonego  rodzaju kotła i wysokości komina. W skład pakietu podstawowego wchodzi zestaw rur wewnętrznych i elementów obudowy, trójnik przyłączeniowy i wyczystka, zaprawa do łączenia rur,  drzwiczki wyczystki, przykrycie komina (tzw. czapa) oraz nasada wylotowa. Zależnie od wersji zestaw zawiera także zbieracz skroplin, wkładki centrujące oraz nasadę rozdzielającą kanał powietrzny od spalinowego.

Zestawy kominowe różnych producentów noszą często własne nazwy firmowe (np. Uniwersal, Turbo, Rondo)  zależnie od ich przeznaczenia, niemniej w asortymencie tych wyrobów można wyróżnić trzy zasadnicze grupy systemów kominowych – standardowe, do kotłów na paliwo stałe, do kotłów gazowych i olejowych oraz tzw. turbo, z kanałem doprowadzającym powietrze do kotłów z zamkniętą komora spalania.

Zestaw standardowy do kotłów na paliwo stałe zawiera rury ceramiczne odporne na temperaturę do 500 – 600 st C, oraz ocieplenie umieszczane między obudową, a przewodem kominowym. Ocieplenie to przede wszystkim chroni dość cienkie ścianki komina przed nadmiernym nagrzewaniem, co w konsekwencji mogłoby doprowadzić do pękania pokrywającego je tynku. Ukształtowanie wewnętrznych ścianek obudowy umożliwia cyrkulację powietrza, co zapewnia odprowadzenie wilgoci w razie zamoknięcia izolacji. Obudowa kanału spalinowego może też zawierać zintegrowany kanał wentylacyjny, zapewniając wymianę powietrza w pomieszczeniu, w którym umieszczony jest kocioł. Zestaw ten jest szczególnie przydatny przy odprowadzeniu spalin z kominka czy kotła węglowego stojącego z dala od innych ciągów kominowych.

Zestaw standardowy do kotłów gazowych czy olejowych  przystosowany jest do odprowadzenia spalin o niższej temperaturze (ok. 60 st. C) ale często oferowany jest w wersji uniwersalnej przystosowanej również do współpracy z kotłami na paliwo stałe. W porównaniu z poprzednim zestawem, dodatkowo wyposażony jest  w zbieracz kondensatu  umieszczany na dole rur spalinowych.

Zestaw turbo zwany też kominem powietrzno-spalinowym może współpracować z gazowymi kotłami z zamkniętą komorą spalania oraz kotłami kondensacyjnymi.  Dzięki specjalnej nasadzie kominowej oraz wkładkom centrującym między rurą spalinową a obudową tworzy się wolna przestrzeń umożliwiająca doprowadzenie powietrza zewnętrznego do komory spalania w kotle. Dodatkową zaletą tego rozwiązania jest zwiększenie sprawności kotła, gdyż część ciepła odprowadzanego ze spalinami zostaje przekazana do powietrza zasilającego palnik kotła. Kominy tego typu mogą współpracować z kilkoma kotłami z zamkniętą komorą spalania tworząc system odprowadzenia spalin LAS (Luft-Abgas-System).  Upraszcza to sposób odprowadzenia spalin w budynkach wyposażonych indywidualne dla poszczególnych mieszkań kotły gazowe , jeśli urządzenia grzewcze zlokalizowane są w układzie pionowym na kolejnych piętrach.

Oprócz zestawów do odprowadzenia spalin systemy kominowe obejmują również prefabrykowane pustaki wentylacyjne jedno lub wielokanałowe, wymiarowo dostosowane do wielkości obudowy kanałów spalinowych. Dzięki temu można je grupować, tworząc kombinacje kanałów do odprowadzenia spalin i kanałów wentylacyjnych - zintegrowanych w jednym kominie.

Montaż prefabrykowanych zestawów kominowych jest dość łatwy, a dołączona instrukcja  zmniejsza prawdopodobieństwo popełnienia błędów. Kominy te stawia się jako wolnostojące, niezwiązane konstrukcyjnie ze ścianami, na betonowym podkładzie podłogi na gruncie lub na stropie. Jeśli komin przechodzi przez konstrukcję stropu otwór w stropie powinien być nieco większy niż zewnętrzne wymiary obudowy, a szczelinę wypełnia się materiałem elastycznym. Pustak bazowy ustawia się na wyrównanym podłożu na zaprawie cementowej podkładając pod niego izolację z papy. Następnie, zgodnie z instrukcją, montuje się kolejne elementy zestawu zwracając uwagę na wstawienie na odpowiedniej wysokości elementów wyczystki i trójnika przyłączeniowego. W miejscach tych należy w pustakach obudowy wyciąć otwory o wymiarach dostosowanych do montowanych drzwiczek i króćców przyłączeniowych. Łączenie pustaków obudowy ułatwia dołączony do zestawu kominowego szablon, który chroni przed tworzeniem się nawisów zaprawy  w ich wnętrzu. Komin powinien być wyprowadzony ponad dach na określona  w projekcie wysokość, a na jego zakończeniu umieszczana jest standardowa nakrywa (czapa). Z reguły jest ona przystosowana do zwieńczenia komina jednociągowego, zatem jeśli równolegle prowadzone są też i inne kanały,  nakrywę należy wykonać indywidualnie, jako żelbetową, w deskowaniu ustawionym na zakończeniu komina. Gdy komin wystaje ponad dach więcej niż 1 – 1,5 m  wskazane jest  wstawienie prętów zbrojeniowych  w odpowiednie otwory wewnątrz pustaków obudowy, co  zabezpieczy  przed ewentualnym przewróceniem się końcówki komina w przypadku wystąpienia huraganowych wiatrów. Pręty te powinny sięgać przynajmniej 0,5 m poniżej płaszczyzny połaci dachowej. Standardowe wykończenie odcinka komina wystającego ponad dach polega na otynkowaniu obudowy mocną zaprawą cementową. Tynk warto wzmocnić owijając komin siatką tynkarską. Inny sposób wykończenia komina to obudowanie  go blachą lub pokrycie płytkami klinkierowymi. Możliwe jest również obmurowanie końcówki komina cegłą klinkierową, ale w takim przypadku trzeba oprzeć ją na stropie najwyższej kondygnacji lub wykonać poniżej połaci dachowej żelbetową płytę oporową, zwracając przy tym uwagę aby nie przykryła ona wewnętrznych kanałów w obudowie.

Kominy stalowe

W tej grupie produktów mieszczą się zarówno kompletne  systemy odprowadzenia spalin jak też i elementy przeznaczone do wbudowania w tradycyjne konstrukcje murowane.

Przewody powietrzno-spalinowe produkowane są w wersji stalowej (obie rury) jak też w wariancie – rura spalinowa z polipropylenu, a zewnętrzna stalowa. Koncentryczne umieszczenie rur (wewnętrzna spalinowa, a zewnętrzna doprowadzająca powietrze) wymaga użycia specjalnych nasadek, rozdzielających na wylocie/wlocie oba strumienie gazów.

Przewody te wykorzystywane są do współpracy z kotłami gazowymi z zamkniętą komorą spalania i kondensacyjnymi, a w praktyce stosowane są głównie przy odprowadzaniu spalin przez ścianę domu, gdy moc nominalna kotła nie przekracza 21 kW (w domach jednorodzinnych). Mogą też służyć jako niezależne kanały kominowe wyprowadzone ponad dach budynku i obudowane wewnątrz domu np. płytami gipsowo - kartonowymi. Przy niewielkiej średnicy zewnętrznej  (100 - 140mm) łatwo przeprowadzić je przez strop, zwłaszcza gdy prowadzona jest modernizacja systemu ogrzewania. Ich zewnętrzne ścianki powinny być ocieplone, co zapobiegnie kondesacji pary wodnej, gdyż stykają się one bezpośrednio z przepływającym  zimnym   powietrzem zasysanym z otoczenia..  Montaż przewodów powietrzno- spalinowych jest niezwykle prosty – poszczególne odcinki łączy się kielichowo mocując w pewnych odstępach rurę do ściany. Zależnie od sposobu wyprowadzenia spalin na wylocie instalowana jest nasada  ścienna lub dachowa.

Wkłady kominowe - nie są w zasadzie „kominami” a jedynie tworzą kanał spalinowy lub dymowy  obudowany na zewnątrz. Produkowane są w dwóch wersjach – ze stali  kwasoodpornej  gatunku 1.4301 lub  1.4404 przystosowanej do odprowadzania spalin z kotłów gazowych i olejowych oraz żaroodpornej gatunku 1.4828 do  kotłów i palenisk na paliwo stałe. Wkłady kominowe pozwalają niekiedy na postawienie taniego komina prefabrykowanego zbudowanego z pustaków wentylacyjnych i rur, najczęściej jednak wykorzystywane są jako rury ochronne w tradycyjnych kominach murowanych oraz przy remontach i modernizacjach starych kominów. Dzięki wkładom kominowym możliwe będzie podłączenie do starego komina kotła gazowego czy olejowego, a także  jego uszczelnienie. Średnica wkładu kominowego powinna umożliwiać swobodne jego wprowadzenie do istniejącego kanału kominowego. W przypadku kanałów prostokątnych instalowane są wkłady o przekroju owalnym, gdyż wprowadzenie rur okrągłych znacząco zmniejszyłoby przekrój czynny przewodu dymowego. Montaż wkładów kominowych nie stwarza specjalnych problemów, a połączone poszczególne odcinki rur wprowadza się do komina od góry. Konieczne jest jednak rozkucie w miejscu podłączenia kotła,  umożliwiające wstawienie trójnika i wyczystki ze zbieraczem skroplin. Jeśli istniejący kanał nie przebiega na całej wysokości pionowo, konieczne będzie wprowadzenie elastycznych wkładów kominowych o odpowiednio dobranej średnicy.

Kominy dwuścienne

Przeznaczone w zasadzie do montowania na zewnątrz domu - głównie jako przyścienne - stanowią kompletny zestaw elementów o estetycznym wyglądzie  i nie wymagają dodatkowego wykończenia.  Wykorzystywane są często jako element architektoniczny, a także przy remontach, gdy wewnątrz domu nie można postawić nowego komina. Kominy dwuścienne  składają się z odcinków rur koncentrycznych, w których  wewnętrzny  stalowy przewód dostosowany jest do rodzaju współpracującego z kominem kotła, a na zewnątrz  znajduje się rura osłonowa wykonana ze stali nierdzewnej bądź z aluminium. Miedzy  rurami  włożona jest izolacja cieplna z wełny mineralnej chroniąca przed wychłodzeniem odprowadzanych spalin. Komin opiera się na konsoli wsporczej przymocowanej do ściany , a poszczególne odcinki  rur dwuściennych łączone są kielichowo z obejmami zaciskowymi. Co kilka metrów komin mocuje się obejmami do muru  i wyprowadza ponad dach domu,  a przy dużej wysokości wyprowadzenia dodatkowo montuje się odciągi linowe.