Podstawowym celem uchwalenia ustawy z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi jest:

• prawidłowe zaimplementowanie przepisów dyrektywy obronnej 2009/81/WE, co stanowi wypełnienie przez Rzeczpospolitą Polską zobowiązania wynikającego z Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
• zapewnienie zgodności działań zamawiających z postanowieniami dyrektywy obronnej oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności mających na celu zapewnienie zgodności wydatkowania środków unijnych z prawem unijnym dotyczącym zamówień publicznych;
• ochrona bezpieczeństwa państwa oraz polskiego przemysłu obronnego;
• racjonalizacja wydatków publicznych dotyczących zakupów w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa;
• zwiększenie przejrzystości przy udzielaniu zamówień publicznych.

Spośród regulacji nie związanych z dyrektywą 2009/81/WE najważniejsze zmiany wprowadzane nowelizacją dotyczą:

• nowego zdefiniowania pojęcia „robót budowlanych” oraz „obiektu budowlanego”;
• wprowadzenia możliwości badania i oceny rzetelności i efektywności wykonawców w kontekście całokształtu wcześniej realizowanych zamówień;
• wprowadzenia instytucji dialogu technicznego, służącego ułatwieniu przeprowadzania przez zamawiającego postępowania o udzielenie zamówienia;
• ograniczenia ryzyka nieuczciwej konkurencji z powodu ubiegania się o zamówienie publiczne wykonawców należących do tej samej grupy kapitałowej;
• wprowadzenia systemu kwalifikacji przy udzielaniu zamówień sektorowych.

Ustawodawca zmodyfikował również przesłankę wykluczenia wykonawcy z postępowania wskazaną w art. 24 ust. 1 pkt. 1 pPzp. Zgodnie z dyspozycją przywołanego przepisu z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawców, którzy (nie jak dotychczas) wyrządzili szkodę, nie wykonując przyjętego zamówienia lub wykonując je nienależycie, ale również – zostali zobowiązani do zapłaty kary umownej, jeżeli szkoda ta lub obowiązek zapłaty kary umownej wynosiły nie mniej niż 5% wartości realizowanego zamówienia i zostały stwierdzone orzeczeniem sądu, które uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania.

Oprócz wspomnianej ustawy zostały również uchwalone nowe rozporządzenia wykonawcze, w tym:  Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów  dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (poz. 231) – wydawane na podstawie art. 25 ust. 2 ustawy Pzp oraz Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 03 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu robót budowlanych (Poz. 1372).

Szczególnie pierwsze spośród wspomnianych rozporządzeń wprowadza istotne zmiany w katalogu dokumentów składanych przez wykonawców wraz z ofertą w celu potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Zamawiający może bowiem żądać od wykonawców złożenia odpowiednio wykazu wszystkich wykonanych w okresie ostatnich 5 lat przed upływem terminu składania ofert  robót budowlanych lub wykazu wszystkich wykonanych w okresie ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert dostaw lub usług, a nie jak dotychczas wykazu robót budowlanych/dostaw/usług związanych z przedmiotem zamówienia. Co więcej, zamawiający może również zażądać złożenia przez wykonawców wykazu robót budowlanych/dostaw/usług niewykonanych lub wykonanych nienależycie. Zmianie ulega również dokumentowanie należytego wykonania zamówień. Nowa regulacja wskazuje wprost jaki dokument oprócz wykazu potwierdza należyte wykonanie zamówienia. Dokumentem tym – w przypadku robót budowlanych – nie są już referencje czy protokół odbioru robót lecz poświadczenie.

Najistotniejszym brakiem nowelizacji, podnoszonym szczególnie przez wykonawców, jest pominięcie przez ustawodawcę kwestii zmiany przepisów dotyczących zatrzymania wadium. Nadal więc zamawiający będą zatrzymywać wadium wykonawcom np. niefrasobliwie pomijającym wezwanie do uzupełnienia dokumentów, znajdujących się na dalekim miejscu w rankingu nie zaś pozostającym w zmowie, która to zmowa była podstawą uchwalenia przepisu art. 46 ust. 4a Ppzp.

Jak widać wprowadzone zmiany są rozległe i dotykają niejednokrotnie rozwiązań o charakterze systemowym. Trudno jednoznacznie ocenić zarówno ich zasadność jak i skuteczność dopóki nie poznamy ich praktycznego stosowania przez zamawiających oraz pierwszych rozstrzygnięć KIO.

Tymczasem do sejmu został skierowany kolejny projekt nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych dotyczący podwykonawstwa. Projekt zyskał przychylność niektórych środowisk jednak nie rozwiązuje problematyki zatorów płatniczych dla podwykonawców, może natomiast prowadzić do kolejnych nadużyć.

Wszystkich zainteresowanych praktycznymi skutkami nowelizacji Prawa zamówień publicznych zapraszamy na szkolenia – seminaria NOWELIZACJA PRAWA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH, organizowane 20, 24 maja i 7 czerwca w Warszawie (więcej informacji).