6. Masy asfaltowe i grubowarstwowe, modyfikowane polimerami, bitumiczne masy uszczelniające (masy KMB)

Ze względu na zastosowanie i właściwości rozróżnia się:
-    masy gruntujące
-    masy do wykonywania właściwych powłok uszczelniających
-    pasty

Masy asfaltowe mogą być modyfikowane polimerami, żywicami lub cyklokauczukami. Masy modyfikowane najczęściej określane są nazwą masy KMB. Mogą być jedno- lub dwuskładnikowe. Masy asfaltowe w połączeniu z wkładkami zbrojącymi tworzą tzw. laminaty.
Tradycyjne masy asfaltowe stosuje się coraz rzadziej - zostały wyparte przez masy KMB.

Masy KMB to materiały nowej generacji, o niemal natychmiastowej odporności na deszcz (po 1–2 godz. od nałożenia), pozwalające na szybkie zasypanie wykopów fundamentowych (1–2 dni po nałożeniu), elastyczne także w ujemnych temperaturach. Zwykle wykazują odporność na agresywne wody gruntowe
Grubość i układ warstw zależy od rodzaju hydroizolacji (szczegóły podano w tabeli 4).
Zużycie, ze względu na tzw. zawartość części stałych, może się znacznie różnić (różnice mogą sięgać nawet kilkudziesięciu procent w odniesieniu do 1m²), dlatego należy bezwzględnie zapoznać się z  kartą techniczną materiału (tabela 5).

Tabela 5. Różnice w kosztach mas KMB na 1m² wykonanej powłoki wodochronnej.

Mogą być one nakładane na nieotynkowanym, dobrze wyspoinowanym murze. Nie wymagają warstw wyrównujących nawet na murze kamiennym (ważne jest, aby nie było ostrych wtrąceń), jednak wtedy można je nakładać tylko natryskowo. Drobne nierówności (do 3-4 mm) mogą być wypełniane przez tzw. szpachlowanie drapane z zastosowaniem tej samej masy KMB, nie należy jednak tego wliczać do grubości powłoki wodochronnej.

7. Mineralne szlamy uszczelniające

W skład elastycznych, polimerowo-cementowych szlamów uszczelniających wchodzi cement, selekcjonowane kruszywo mineralne o uziarnieniu dobranym według specjalnie opracowanej krzywej przesiewu, włókna i specyficzne dodatki (specjalnie modyfikowane żywice, związki hydrofobowe, itp.) Dodatek płynnych polimerów (materiały dwuskładnikowe) lub redyspergowalnych żywic (materiały jednoskładnikowe) zapewnia znaczną elastyczność zaprawy po związaniu.
Związane zaprawy są odporne na czynniki atmosferyczne takie, jak cykle zamarzania i odmarzania, szkodliwy wpływ soli zawartych w wodzie, zachowują elastyczność w bardzo niskich temperaturach i są odporne na dyfuzję dwutlenku węgla. Doskonale nadają się do powierzchniowej izolacji i zabezpieczania przed wilgocią i wodą powierzchni narażonych na duże obciążenia i odkształcenia, a dzięki zwiększonej elastyczności potrafią mostkować rysy do szerokości nawet 1mm.
Sztywne szlamy stosuje się do wykonywania poziomych i pionowych izolacji na wysezonowanych i nie narażonych na zarysowania podłożach, w obszarach nie narażonych na obciążenia termiczne. Doskonale sprawdzają się jako wstępne uszczelnienie zbyt wilgotnego podłoża przy wykonywaniu właściwych powłok wodochronnych z mas KMB i membran samoprzylepnych.

Grubość powłoki z elastycznego szlamu zależy od rodzaju hydroizolacji. Szczegóły podano w tabeli 4.
Dla szlamów sztywnych za minimalną grubość izolacji przeciwwilgociowej należy przyjąć 2 mm, dla izolacji przeciwwodnej 3 mm.
Mogą być one nakładane na nieotynkowanym, dobrze wyspoinowanym murze. Nie wymagają warstw wyrównujących nawet na murze kamiennym (ważne jest, aby nie było ostrych wtrąceń), jednak wtedy można je nakładać tylko natryskowo.

8. Krystaliczne zaprawy uszczelniające

Są to materiały do uszczelniania betonu w strukturze. Nie są one powłoką uszczelniającą. Rezultatem reakcji chemicznie aktywnej zaprawy jest wytworzenie w kapilarach i porach nierozpuszczalnych struktur krystalicznych. Powstają one na skutek obecności wilgoci i niezhydratyzowanych składników zaczynu cementowego (wolnych jonów wapnia). Wielkość tworzących się kryształów (3 - 4μm) pozwala im wnikać w kapilary i pory podłoża (betonu) uszczelniając je przed wnikaniem wody (pojedyncze kryształy są mniejsze od rozmiarów cząsteczki wody), natomiast ich igiełkowaty kształt powoduje, ze tworzą one matrycę pozwalająca na dyfuzję pary wodnej. Krystaliczne zaprawy uszczelniające mogą nadawać zabezpieczonej powierzchni betonu pewnych cech chemoodporności (pH od 3 do 11). Przy stosowaniu tego typu materiałów należy stosować się do wymogów, które muszą być spełnione przy projektowaniu i wykonywaniu konstrukcji z betonów wodonieprzepuszczalnych,  np.: uwzględnienie w kalkulacji specjalnego sposobu uszczelnienia przerw roboczych i dylatacji. Zużycie należy przyjmować z karty technicznej materiału (zazwyczaj od 1 kg/m² dla izolacji przeciwwilgociowych oraz od 1,5 kg/m² dla izolacji przeciwwodnych).

9. Maty/membrany bentonitowe

Bentonit cechuje się zdolnością do chłonięcia wody i pęcznienia pod jej wpływem. Zwiększenie objętości może być nawet kilkunastokrotne (12-15 razy), przy odpowiednim obciążeniu (ograniczającym zdolność pęcznienia) radykalnie zmniejsza się przepuszczalność wody. Proces ten jest odwracalny, w przypadku czasowego braku obciążenia wilgocią bentonit nie wysycha całkowicie a ponowne pojawienie się wilgoci/wody aktywuje bentonit. Izolacja z bentonitu ma zdolność do samoregeneracji, lokalne niewielkie mechaniczne uszkodzenia (2-3 mm) zasklepiają się na skutek pęcznienia materiału. Jest odporna na lekkie obciążenia chemiczne oraz korozję biologiczną (mikroorganizmy). Podstawą systemu izolacji bentonitowych są specjalne membrany lub maty
Ze względu na właściwości materiału - membrany/maty bentonitowe powinny być dociśnięte do podłoża, dlatego izolacja pozioma może być stosowana pod płytą żelbetową o grubości minimum 15 cm - w przypadku izolacji pionowych należy zapewnić równoważny docisk do podłoża np. odpowiednią warstwą zagęszczonego gruntu (dopuszcza się stosowanie mat przy cieńszej płycie dennej – min. 10 cm - o ile zezwala na to producent systemu). Zaleca się stosowanie membran/mat o minimalnej zawartości bentonitu rzędu 3-4 kg/m². Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów bentonitowych powyżej poziomu gruntu jak również bez odpowiedniej warstwy dociskowej.


Tabela 4. Grubość warstw różnych rodzajów bezspoinowych materiałów hydroizolacyjnych.

 *) gruntowania nie wlicza się do ilości warstw
**) o ile producent dopuszcza takie zastosowanie
***) nakładanie w dwóch zabiegach ułatwia kontrolę poprawności wykonania.
****) niektórzy producenci wymagają wtopienia siatki zbrojącej. Jej funkcją jest przede  wszystkim wymuszenie odpowiedniej grubości warstwy.

10. Układ hydroizolacji w różnych wariantach obciążenia wilgocią lub wodą.

Rysunek 1. Posadowienie budynku podpiwniczonego na ławach fundamentowych – obciążenie wilgocią i niezalegającą wodą opadową.

1. płyta posadzki
2. ława fundamentowa
3. ściana piwnicy
4. izolacja cokołu z elastycznego szlamu
5. izolacja pionowa ścian fundamentowych
6. izolacja pozioma ław fundamentowych
7. izolacja pozioma posadzki

Rysunek 2. Posadowienie budynku niepodpiwniczonego na ławach fundamentowych – obciążenie wilgocią lub wodą.

1. płyta posadzki
2. ława fundamentowa
3. ściana fundamentowa
4. izolacja pozioma ław fundamentowych
5. izolacja pionowa ścian fundamentowych
6. izolacja cokołu
7. izolacja pozioma posadzki

Rysunek 3. Posadowienie budynku podpiwniczonego na płycie fundamentowej przy obciążeniu fundamentów wodą.

1. konstrukcyjny beton podkładowy
2. płyta denna
3. ściana fundamentowa
4. izolacja pozioma płyty dennej
5. izolacja pionowa

 
AUTOR: mgr inż. Maciej Rokiel
Polskie Stowarzyszenie Mykologów Budownictwa

Literatura

1.    DIN 18195:2000-08 Bauwerksabdichtung
2.    Richtlinie für die Planung und Ausführung von Abdichtung mit kunststoffmodifizierten Bitumendickbeschichtungen (KMB) – erdberührte Bauteile. Deutsche Bauchemie e.V. 2010
3.    Richtlinie für die Planung und Ausführung von Abdichtung erdberührter Bauteile mit flexiblen Dichtungsschlämmen. Deutsche Bauchemie e.V. 2006
4.    M. Rokiel – Hydroizolacje podziemnych części budynków i budowli. Projektowanie i warunki techniczne wykonania i odbioru robót. Dom Wydawniczy Medium, Warszawa 2012
5.    J. Ważny, J. Karyś - Ochrona budynków przed korozją biologiczną, Arkady, 2001
6.    Budownictwo ogólne Tom 2. Fizyka budowli, Arkady 2007
7.    PN-B-24620:1998, PN-B-24620:1998/Az1:2004 Lepiki, masy i roztwory asfaltowe stosowane na zimno
8.    PN-B-24625:1998 Lepik asfaltowy i asfaltowo-polimerowy z wypełniaczami stosowane na gorąco
9.    PN-B-24622:1974 Roztwór asfaltowy do gruntowania
10.    PN-B-24002:1997 Asfaltowa emulsja anionowa
11.    PN-B-24003:1997 Asfaltowa emulsja kationowa
12.    ZUAT-15/IV.02/2005 - Wyroby bitumiczne. Emulsje asfaltowe i asfaltowe modyfikowane
13.    PN-B-24006:1997 Masa asfaltowo-kauczukowa
14.    PN-B-24000:1997 Dyspersyjna masa asfaltowo-kauczukowa
15.    ZUAT-15/IV.07/2005 – Wyroby bitumiczne rozpuszczalnikowe. Masy asfaltowe i asfaltowe modyfikowane, ITB, 2005
16.    ZUAT-15/IV.18/2005 – Wyroby bitumiczno-mineralne przeznaczone do wykonywania powłok hydroizolacyjnych, ITB, 2005
17.    PN-EN 206-1:2003, PN-EN 206-1:2003/A1:2005, PN-EN 206-1:2003/A2:2006 Beton – Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność
18.    PN-EN 15814: 2011 (oryg.) Grubowarstwowe powłoki asfaltowe modyfikowane polimerami do izolacji wodochronnej – Definicje i wymagania
19.    ZUAT-15/IV.13/2002 – Wyroby zawierające cement przeznaczone do wykonywania powłok hydroizolacyjnych, ITB, 2002
20.    ZUAT-15/VI.21/2005 Wyroby do uszczelniania betonów i zapraw cementowych krystalizacją wgłębną. ITB, 2005
21.    PN-EN 13969:2006, PN-EN 13969:2006/A1:2007 Elastyczne wyroby wodochronne -- Wyroby asfaltowe do izolacji przeciwwilgociowej łącznie z wyrobami asfaltowymi do izolacji przeciwwodnej części podziemnych - Definicje i właściwości
22.    PN-EN 14967:2007 Elastyczne wyroby wodochronne - Wyroby asfaltowe do poziomej izolacji przeciwwilgociowej -- Definicje i właściwości
23.    PN-EN 13967:2006, PN-EN 13967:2006/A1:2007 Elastyczne wyroby wodochronne -- Wyroby z tworzyw sztucznych i kauczuku do izolacji przeciwwilgociowej łącznie z wyrobami z tworzyw sztucznych i kauczuku do izolacji przeciwwodnej części podziemnych -- Definicje i właściwości
24.    PN-EN 14909:2007 Elastyczne wyroby wodochronne -- Wyroby z tworzyw sztucznych i kauczuku do poziomej izolacji przeciwwilgociowej -- Definicje i właściwości