Prognozy cen szczególnie istotne znaczenie mają dla przedsiębiorstw, zwłaszcza ich długofalowych planów dotyczących nowych inwestycji czy zatrudnienia.

Efektywnym narzędziem prognozowania cen w budownictwie są modele ekonometryczne, jednymi z prostszych są często stosowane i prezentowane w opracowaniu liniowe modele autoregresji, w których występują opóźnione wartości zmiennej objaśnianej. Są to modele dynamiczne (uwzględniony jest czynnik czasu), które pozwalają na uwzględnienie zachodzących w czasie zmian w relacjach między zmiennymi. Często zdarza się, że wpływ na zmienną objaśnianą Y_t (cenę) mają ceny z poprzednich 1, 2,…m okresów (zmienną objaśniającą może być zatem opóźniona o 1, 2,…m okresów zmienna objaśniana: Y_t-1, Y_t-2,…..Y_t-m). Niestety, ze względu na ograniczenie do liniowości, modele autoregresyjne czasami okazują się niewystarczające, stąd też w prezentowanych modelach uwzględniono zmienne deterministyczne – trend (t) oraz miesięczne zmienne zerojedynkowe (Z₁, Z₂,…. Z₁₂).  Zaletą tego modelu jest również łatwość wyznaczenia jego parametrów (w tym celu najczęściej stosuje się metodę najmniejszych kwadratów).

To, że przedstawione modele są skutecznym i efektywnym narzędziem prognozowania cen w budownictwie świadczą wysokie wartości współczynników determinacji (R² powyżej 0,9) oraz odpowiednio niskie wartości błędów ex post (zamieszczono je na diagramach i w tabelach).

Efektywność oszacowanych modeli przekłada się na dobre dopasowanie wartości teoretycznych generowanych przez modele do danych empirycznych.

W okresie od I 2014 r. do XII 2014 r.,  rzeczywiście zaobserwowane wartości cen m² p.u. w obiektach budownictwa mieszkaniowego o niskiej zabudowie (do 4 kondygnacji) odchylały się nieznacznie od wartości prognoz, przy czym największą różnicę zanotowano w lipcu (23,4 zł/m²), najmniejszą zaś w październiku (0,33 zł/m²). Warto zasygnalizować również dużą zgodność kierunku zmian wartości empirycznych tej zmiennej prognozowanej (Y_2.1) z kierunkiem zmian wartości prognoz.

Rysunek 1. Rzeczywiste i prognozowane zmiany cen 1 m² p. u. i w obiektach budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego o niskiej zabudowie (do 4 kondygnacji)

Od stycznia do czerwca b.r. obserwujemy powolny spadek rzeczywistych i prognozowanych wielkości cen, natomiast w drugiej połowie roku od czerwca (prognozowanych od lipca) niewielki, ale systematyczny wzrost. W okresie wrzesień – listopad wartości rzeczywiste są bliskie prognozowanym.

Podobne rezultaty uzyskano dla pozostałych zmiennych. Największe różnice między wartościami rzeczywistymi a prognozowanymi zanotowano również w lipcu - odpowiednio 20,8 zł/m² w przypadku cen 1 m² p. u. w obiektach budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego o wysokiej zabudowie (powyżej 4 kondygnacji) i wyższym standardzie oraz 34 zł/m² w przypadku cen 1 m² p. u. w obiektach budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego.

Rysunek 2. Rzeczywiste i prognozowane zmiany cen 1 m² p. u. i w obiektach budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego o wysokiej zabudowie (powyżej 4 kondygnacji) i wyższym standardzie

Miesiąc grudzień był momentem, w którym zanotowano spadek cen m² p.u. obiektów budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego, który nie zaznaczył się jeszcze w prognozach (prognozy na grudzień b.r. wskazywała na utrzymanie się cen na podobnym poziomie co w listopadzie lub nieznacznym wzroście).

Rysunek 3. Rzeczywiste i prognozowane zmiany cen 1 m² p. u. w obiektach budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego

Zgodnie z prognozą w grudniu b.r. cena m² p.u. obiektów budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego obniżyła się. Biorąc pod uwagę przebieg koniunkturalnego cyklu budowlanego w poprzednich latach, przewiduje się w najbliższych 3-ech miesiącach 2015 r. dalszy, powolny spadek cen m² p.u. analizowanych obiektów budownictwa mieszkaniowego.

Szczegółowe zmiany kosztów budowy budynków jedno- i wielorodzinnych (przedstawione w postaci zmian cen 1 m² modelowych budynków) w okresie poprzednich 3 miesięcy oraz prognozy zmian tych cen na okres najbliższych 3 miesięcy publikowane są w najnowszym wydawnictwie „Błyskawica” nr 12/2014, które właśnie ukazało się w sprzedaży.

Prognozy wraz z komentarzem dla wydawnictwa SEKOCENBUD opracowuje dr Małgorzata Radziukiewicz.