Rok 2020 to przede wszystkim okres dwóch fal pandemii COVID-19. Pierwsza fala była na przełomie I i II kwartału a druga pod koniec III i w IV kwartale roku.

Pandemia oczywiście miała niespotykany do tej pory wpływ na gospodarkę i rynek pracy. Czy problemy gospodarcze, finansowe i turbulencje na rynku pracy w tym okresie odbiły się na poziomach wynagrodzeń w kraju i stawek robocizny kosztorysowej w robotach budowlanych?

Z dniem 1 stycznia 2020 r. wzrosła płaca minimalna i najniższa stawka godzinowa przy umowach-zleceniach. Płaca minimalna wzrosła z 2250 zł do 2600 zł, natomiast stawka z 14,70 zł do 17,00 zł za godzinę zlecanej pracy. Był to więc wzrost zarówno płacy minimalnej jak i najniższej stawki godzinowej o 15,6%, w stosunku do 2019 r.

Zgodnie z treścią Komunikatów Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego „w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w III kwartale 2019 r.” przeciętne wynagrodzenie wynosiło 4931,59 zł a w III kwartale 2020 r. odpowiednie wynagrodzenie wzrosło do 5168,93 zł (brak danych GUS z IV kwartału, dlatego porównanie dotyczy III kwartału). Oznacza to wzrost o 4,8%.

Jak na tym tle kształtują się zmiany stawek robocizny kosztorysowej w robotach budowlanych?

Przypominamy, że w ubiegłym roku (tj. w IV kwartale 2019 r. w stosunku do IV kwartału 2018 r.) średnie stawki robocizny kosztorysowej (netto) w robotach budowlanych, w podziale na rodzaje robót wzrosły od 9,7% do 11,5%. Tak więc w ubiegłym roku procentowe wzrosty stawek robocizny kosztorysowej w poszczególnych rodzajach robót znacznie przekroczyły podwyżkę płacy minimalnej i wzrost przeciętnego wynagrodzenia – 6,9 % (relacja ustalona na podstawie Komunikatów Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale 2019 r. i IV kwartale 2018 r.)

Niestety ten rok, z uwagi na sytuację epidemiczną i jej konsekwencje gospodarcze, nie przyniósł tak dobrych wyników jak rok poprzedni, choć biorąc pod uwagę znacznie trudniejsze warunki prowadzenia działalności gospodarczej nie ma też powodów do narzekań dotyczących dynamiki zmian, szczególnie średnich stawek robocizny kosztorysowej.

W IV kwartale 2020 r. średnie stawki robocizny kosztorysowej (netto) w robotach budowlanych, w podziale na rodzaje robót, wzrosły w stosunku do III kwartału od 1,0% do 1,5%. Niestety wzrosty stawek brutto były niższe i wyniosły w tym okresie od 0,5% do 0,7%. Ponadto w IV kwartale w stosunku do III nie wzrosły w ogóle stawki minimalne, natomiast stawki maksymalne wzrosły tylko nieznacznie w trzech rodzajach robót, a w pozostałych trzech kształtowały się na niezmienionym poziomie.

Zmiany stawek robocizny kosztorysowej netto przez cały rok 2020 (w IV kw. 2020 r. w stosunku do IV kw. 2019 r.) w podziale na rodzaje robót są mało zróżnicowane, a ich wzrosty wynoszą od 6,3% do 7,2% (nieco większy wzrost od wynikającego z publikowanych w Komunikatach Prezesa GUS przeciętnych wynagrodzeń w III kw. 2020 r. i III kw. 2019 r.- 4,8%). Tak jak w IV kwartale 2020 r. w stosunku do III kwartału 2020 r. również w IV kwartale 2020 r. w stosunku do IV kwartału 2019 r. wzrosty stawek brutto były niższe niż stawek netto i wyniosły w tym okresie od 4,6% do 5,5% - praktycznie poniżej lub prawie na poziomie wzrostu wynagrodzeń, wynikającego z Komunikatów Prezesa GUS.

Wśród zanotowanych niepokojących zjawisk w bieżącym roku jest bardzo niewielki wzrost minimalnej stawki robocizny kosztorysowej w stosunku do wzrostu płacy minimalnej jak i znaczące spłaszczenie poziomów stawek maksymalnych w stosunku do minimalnych. Od 1 stycznia 2020 r. wzrosła płaca minimalna i najniższa stawka godzinowa przy umowach-zleceniach o 15,6%, w stosunku do 2019 r. Natomiast w IV kwartale 2020 r. minimalne stawki robocizny kosztorysowej w poszczególnych rodzajach robót w stosunku do odpowiednich stawek z IV kwartału 2019 r. są wyższe tylko o 5,9% do 6,3%, natomiast maksymalne nawet spadły o 3,4% (w robotach instalacji sanitarnych), pozostały bez zmian (w robotach inżynieryjnych) lub wzrosły jedynie o 3,2% do 7,7% (w pozostałych rodzajach robót), w stosunku do odpowiednich stawek z IV kwartału 2019 r.

Tak mały wzrost stawek minimalnych i stawek brutto oraz spadek lub brak wzrostu stawek maksymalnych odzwierciedla niestety mało optymistyczne nastroje firm budowlanych i inwestorów oraz potwierdza spadek koniunktury w budownictwie w 2020 roku.

Poziomy narzutów Kz, Kp, i Z w bieżącym roku były stabilne, ich zmiany (spadki lub wzrosty) w 2020 r. (tj. w IV kwartale 2020 r. w stosunku do IV kwartału 2019 r.) nie przekroczyły 0,3 punktu procentowego (od -0,3% do 0,3%).